Grímsey í Steingrímsfirði er stærst eyja fyrir Ströndum. Þar var föst búseta fyrir langa löngu og síðar var gert út þaðan að vetrarlagi um árabil. Vitinn var reistur 1915. Hann eyðilagðist í loftárás Þjóðverja í síðari heimsstyrjöldinni og var endurbyggður 1949.
Eyjan er kennd við Norðmanninn Grím, sem hafði vetursetu í eyjunni með hjúum sínum. Hann veiddi marbendil í róðri og bað hann að spá fyrir sér og sínum áður en hann sleppti honum. Marbendill benti á son Gríms, sem lá á selbelg í stafni og sagðist ekki þurfa að spá fyrir öðrum en honum, því hann yrði landnámsmaður, þar sem merin Skálm gæfist upp undan byrðum. Síðar sama vetur fórst bátur Gríms í róðri og hann og húskarlar hans drukknuðu. Um vorið fór fjölskyldan til Skálmarness á Barðaströnd og dvaldi þar um veturinn og merin stóð uppi alla tímann. Næsta vor fór merin fyrir þeim alla leið á sandmela nokkra, þar sem hún lagðist niður. Þórir nam þar land og þar heitir Rauðamelur ytri. Hann gerðist mikill höfðingi og fékk nafnið Sel-Þórir.
Tilurð eyjarinnar er eignuð þremur tröllum, sem ætluðu að moka Vestfjarðarkjálkann frá meginlandinu. Sagt er að eitt þeirra hafi stungið reku sinni niður við Malarhorn, rétt utan kauptúnsins í Drangsnesi, og stykki hafi hrokkið frá landi út á fjörð. Tröllin dagaði öll uppi, eitt þeirra á Drangsnesi, sem fékk nafn af því. Tröllin tvö, sem grófu að vestanverðu urðu of sein fyrir á leið heim að morgni og dagaði uppi í Kollafirði, þar sem þau standa enn þá.
Yrðlingar voru fluttir út í eyjuna fyrri hluta sumars um árabil og aldir þar. Þeir voru síðan veiddir á veturna, þegar skinning voru verðmætust og bezt. Ferskvatn er af skornum skammti í eyjunni og kemur helzt upp í klettunum vestantil. Uppspretta þar heitir Gvendarbrunnur eftir vígslu Guðmundar biskups góða og bregzt aldrei. Þarna er stór lundabyggð og ferðir út í eyju eru í boði frá Drangsnesi og Bæ á Selströnd.
TRÖLLIN í GILSFIRÐI
Einu sinni voru þrjú nátttröll sem ætluðu að sneiða Vestfirði af Íslandi, með því að moka sund þar sem styst er á milli Breiðafjarðar og Húnaflóa. Til að hleypa í sig eldmóði ákváðu þau að keppast um að búa til sem flestar eyjar úr því efni sem til félli við moksturinn. Þau skiptu liði og hófust handa. Að vestanverðu mokuðu karl og kerling inn Gilsfjörð og hömuðust sem mest þau máttu. Breiðafjörðurinn er grunnur og því urðu eyjarnar eins og berjaskyr um hann allan. Að austanverðu fór allt miður. Bæði var tröllkerling sú er mokaði í Kollafirði ein að verki og Húnaflói miklu dýpri en Breiðafjörður svo flest það sem hún kastaði frá sér varð að blindskerjum sem síðan hafa gert Flóann hættulegan skipum.
Tröllin þrjú kepptust við alla liðlanga nóttina og uggðu ekki að sér fyrr en birta tók af degi. Þá tóku vestantröllin til fótanna og stikuðu hvað þau gátu yfir Steinadalsheiði og út Kollafjörð í leit að felustað. En sólin kom upp og náði að skína á þau rétt innan við Kollafjarðarnes þar sem nú heitir Drangavík. Þar urðu þau að steindröngum þeim sem enn standa. Er annar drangurinn allur meiri um sig að ofan og mjókkar niður, og er það karlinn. Hinn er uppmjór og gildnar allur niður svo sýnist móta fyrir niðurhlut og jafnvel lærum. Er það kerlingin.
Skessan sem mokaði að austanverðu, varð líka sein fyrir og gáði ekki að sér fyrr en birta tók. Stökk hún þá í snarhasti norður yfir Steingrímsfjörð og komst að klettabelti einu sem þar gengur í sjó fram og heitir Malarhorn. Varð henni þá litið út yfir Húnaflóa og sá að eftir næturlangt stritið hafði henni ekki tekist að mynda eina einustu eyju, bara fáeina varphólma og smásker. Í reiði sinni tvíhenti hún reku sína og hjó henni í grellsköpum í Hornið um leið og sólin skein á hana. Við það sprakk úr Horninu fram á Steingrímsfjörð eyja sú myndarleg er Grímsey heitir. Er það eina stóreyjan sem skessunni tókst að mynda og segja menn að sama berg sé í eynni og í Malarhorni og sé því augljóst að af því bergi sé hún brotin.
Við norðurenda Grímseyjar er háreistur klettur líkur nauti að lögun og heitir Uxi. Þann uxa átti kerling og stóð hann á Horninu þegar hún sprengdi það fram á fjörðinn og dagaði uxann þar uppi. Kerlingin varð hins vegar að steindrangi þeim sem Drangsnes er kennt við og stendur á grasbala í norðanverðu þorpinu, rétt innan við Malarhornið.
Skipulegar ferðir eru farnar í Grímsey frá Drangsnesi.
