Hinn 13.febrúar 1937 náðist langþráður áfangi í raforkumálum Ísfirðinga. Þá fengu bæjarbúar í fyrsta 
sinn raforku frá vatnsaflsvirkjuninni í Engidal fyrir botni Skutulsfjarðar. Allt frá 1921 fengu þeir raforku frá dísilstöð við Aðalstrætið.
FORSAGA RAFVÆÐINGAR Á ÍSAFIRÐI
Fyrsta rafveitunefndin var skipuð árið 1913. Þá bauðst Indriði Helgason, rafvirki, til að rafvæða bæinn frá mótorrafstöð, en samningar tókust ekki. Síðar sama ár sneri bæjarstjórnin sér til Halldórs Guðmundssonar raffræðings í Reykjavík um athugun á virkjun í Seljalandslæk, en danskir landmælingamenn höfðu gert mælingar á aðstæðum til virkjunar þar. Ekkert varð þó heldur úr þeim áformum.
Næst voru rafveitumál á Ísafirði tekin upp árið 1915, en þá gerði Guðmundur J. Hlíðdal verkfræðingur mælingar vegna raflýsingar og lagði ári síðar fram áætlun um 220 ha vatnsorkuver í Fossá í Engidal og 6 kV raflínu þaðan til bæjarins. Einnig þau áform voru lögð á hilluna nokkrum árum síðar, þegar nokkrir Ísfirðingar stofnuðu félag um rafvæðingu bæjarins.
RAFLÝSINGARFÉLAG ÍSAFJARÐAR HF
Nokkrir Ísfirðingar stofnuðu Raflýsingarfélag Ísafjarðar hf. árið 1920. Bæjarstjórnin veitti félaginu leyfi til þess að koma upp mótorrafsstöð með því skilyrði, að hún yrði lögð niður ef komið yrði upp vatnsorkuveri fyrir bæinn. Fyrsti formaður Raflýsingarfélagsins var Tryggvi Jóakimsson framkvæmdarstjóri.
Félagið fékk Jochum Ásgeirsson, rafmagnsfræðing frá Arngerðareyri, til þess að koma rafveitunni á fót, setja niður vélar og leggja dreifikerfi um kaupstaðinn. Verkið hófst þegar sumarið 1920 og tók rafveitan til starfa árið eftir. Vélunum var fyrst komið fyrir í kjallaranum að Aðalstræti 24, en árið 1930 voru þær fluttar yfir götuna að Aðalstræti 25. Notendur voru 60 fyrsta árið en voru ornir um 400 árið 1930. Rekstur félagsins var erfiður, einkum síðari árin, og var honum hætt 13.febrúar 1937 þegar Fossavatnsvirkjun tók til starfa.
FREKARI ATHUGANIR Á VIRKJUN VATNSORKU
Árið 1925 gerði Eiríkur Ormsson, rafvirkjameistari í Reykjavík, athuganir á staðháttum og virkjunarleiðum fyrir Ísafjarðarkaupstað. Tveimur árum síðar var honum falið að gera tillögur um virkjun Fossár og Selár í Engidal, sem hann lagði fram árið eftir. Þá var Steingrímur Jónsson, rafmagnsstjóri í Reykjavík, beðinn um samanburð á tillögum Eiríks um virkjun í Engidal og áætlunum Jóns Fannbergs um sameiginlega virkjun Bolvíkinga, Hnífsdælinga og Ísfirðinga við Reiðhjalla í Bolungarvík og ennfremur var hann beðinn að athuga möguleika á stórvirkjun fyrir Vestfirði í Arnarfirði. Steingrímur lagði fram mjög ítarlega álitsgerð í árslok 1928 og mælti með virkjun í Engidal, þar sem fallið úr Fossavatni, um 302 metrar, yrði virkjað.
UNDIRBÚNINGUR FOSSAVATNSVIRKJUNAR
Ekki varð þó að framkvæmdum að sinni, en eftir margra ára leit að erlendu lánsfé til virkjunarinnar náðust samningar við sænsk fyrirtæki og hófust virkjunarframkvæmdir í Engidal árið 1936. Um það leyti var Rafveita Ísafjarðar stofnuð og stóðu að henni í sameiningu Ísafjarðarkaupstaður og Eyrarhreppur (Hnífsdalur).
FRAMKVÆMDIR VIÐ FOSSAVATN
Samningar tókust við sænska fyrirtækið Skånska Cement Gjuteriet, sem lagði til byggingarefni og tók að sér að reisa orkuver í Engidal. Sænskur verkfræðingur stóð fyrir framkvæmdunum en Sigurður S. Thoroddsen verkfræðingur hafði gert lokauppdrætti að mannvirkjunum.
Framkvæmdir hófust í maímánuði 1936 og gengu greiðlega. Vélar voru prófaðar í byrjun febrúar 1937 og skiluðu þær 640 kW, enda þótt vatnshverfillinn væri ekki nýttur til fulls. Hinn 13. febrúar 1937 var svo straumi frá Fossavatnsvirkjun hleypt á rafveitukerfi Ísfirðinga og jafnframt drepið á dísilstöðinni við Aðalstræti.
Byggingarkostnaður virkjunarinnar fór langt fram úr áætlunum. Verkið varð umfangsmeira en gert var ráð fyrir, stífla við Fossavatn varð mun hærri, skurður úr vatninu dýpri og vélarafl stöðvarinnar varð meira en áætlað hafði verið.
Stöðvarhúsið í Engidal var byggt úr steinsteypu, liðlega hundrað fermetrar að grunnfleti, einlyft með flötu bárujárnsþaki. Yfir vélunum er færanlegur krani. Húsið var stækkað árið 1956 þegar dísilvélum var komið þar fyrir til viðbótar.
Ný stífla ásamt lokuhúsi var steypt fyrir neðan þá gömlu og var því verki lokið 1974. Með henni hækkaði yfirborðið um 2 m og rúmmálsaukningin var allveruleg.
NÓNHORNSVATNSVIRKJUN
Fljótlega kom í ljós, að Fossavatnsvirkjun myndi ekki nægja vaxandi orkuþörf Ísfirðinga. Árið 1942 hófust framkvæmdir við virkjun Nónhornsvatns, en þaðan rennur Selá niður í Engidalinn, rétt við Fossavatnsvirkjunina (fallhæð 380 metrar). Bætt var við vélakosti í rafstöðinni og komst Nónhornsvatnsvirkjun í gagnið í mars 1946.
UPPLÝSINGAR AF VEFSETRI O.V.
Eins og sjá hér að neðan, tengdar færslur er nat.is að reyna að halda jafnframt um gamlar og nýjar heimildir:
