Donald Trump verður nærsti forseti BNA
og verður þá 47. forseti BNA.
George Washington var fyrsti forseti BNA
og John Adams sem hafði verið varaforseti George Washington
varð annar forseti BNA.
Bandaríkin Norðurameríka:
BNA eru u.þ.b. 7,8 milljónir km² utan Hawaii (16.641 km²) og Alaska (1.526.881 km²). Vegalengd milli austur- og vesturstrandar er u.þ.b. 6.000 km. Landamæri BNA og Kanada eru 6.400 km löng og landamæri BNA og Mexíkó 3.200 km. Strandlengjan er 18.000 km löng. Í heild teygjast BNA allt frá heimsskautasvæðum (Alaska) til norðurmarka hitabeltisins (Florida).
Ferðast og fræðast !!!
VISSIR ÞÚ:
að bæði Lincoln og Kennedy börðust fyrir borgaralegum réttindum ?
að Lincoln var kosinn forseti árið 1860 ?
að Kennedy var kosinn forseti árið 1960 ?
að báðir voru myrtir á föstudegi með eiginkonur sínar sér við hlið ?
að báðir voru skotnir í hnakkann?
að mennirnir, sem tóku við forsetaembættinu eftir báða, hétu Johnson og voru demókratar frá Suðurríkjunum. Andrew Johnson var fæddur 1808 og Lyndon Johnson 1908 ?
að John Wilkes Booth var fæddur 1839 og lee Harvey Osvald 1939 ?
að Booth og Osvald voru frá Suðurríkjunum ?
að eiginkonur beggja forsetanna misstu barn á meðan þær bjuggu í Hvíta húsinu ?
að einkaritari Lincolns, sem hét Kennedy, varaði hann við að fara í leikhúsið ?
að einkaritari Kennedys, sem hét Lincoln, varaði hann við að fara til Dallas ?
að John Wilkes Booths skaut Lincoln í leikhúsi og flúði í vöruhús ?
að Lee Harvey Osvald skaut Kennedy frá vöruhúsi og flúði í leikhús ?
Fagradalsfjall þar sem sagan breyttist
Lítið eitt um BNA !!
FYLKIN:
Sem er kosið um 2025 og verður næsti forseti BNA,:
ALABAMA, er í suðaustanverðum BNA og liggur að Tennessee í norðri, Georgia í austri, Mississippi í vestri og Florida og Mexíkóflóa í suðri. Fylkið er oft kallað „Baðmullarfylkið” eða „Hjarta Dixie”. Montgomery er höfuðborgin. Meðal áhugaverðra staða í fylkinu er Sheaha þjóðgarðurinn í grennd við Anniston. Þar rísa Cheaha-fjöll hæst í fylkinu. Horseshoe Bend herþjóðgarðurinn nærri Alexander City. Ýmisar fornminjar, s.s. haugar, benda til þess, að fólk hafi búið í Alabama í a.m.k. 9000 ár. Helztu ættkvíslir indíána á landnámstímanum voru Chickasaws og Cherokees í norðurhlutanum og Creeks og Choctaws í suðurhlutanum. Spánverjar voru líklega fyrstir Evrópumanna til að stíga fæti á Alabamasvæðið. Alonso Pineda var á ferðinni 1519 og Pánfilo de Narváez árið 1528, en Frakkar urðu fyrstir til að stofna til byggðar í og við Louis-virkið árið 1702, Dauphin-virkið 1702 og í Mobile 1711. Kröfur Breta til svæðisins voru viðurkenndar í Parísarsamningnum árið 1763 en Spánverjar fengu Mobile og Flóaströndina í öðrum Parísarsamningi 1783. Creek-stríðið (1813-14). Creek-indíánarnir reyndu að verjast ágangi hvíta mannsins þar til Andrew Jackson, hershöfðingja, tókst að gjörsigra þá í orrustunni við Horseshoe Bend 1814. Creek-stríðið (1813-14). BNA fengu Alabamasvæðið eftir styrjöldina 1812. Montgomery varð fyrsta höfuðborg Suðurríkjanna og Jefferson Davis var skipaður forseti þar í febrúar. Norðurríkin réðust nokkrum sinnum inn í fylkið og David Farragut, aðmíráll, hafði sigur í orrustunni við Mobile 1864. Eftir borgarastyrjöldina var ný stjórnarskrá, sem viðurkenndi afnám þrælahalds, leidd í lög í desember 1865.
ALASKA , er næstyngsta fylki BNA, hið stærsta að flatarmáli, hið fámennasta og strjálbýlasta, Alaska er land andstæðna, Þar eru virk eldfjöll, frosnar túndrur, heitir hverir, skógar, jöklar og ís. Juneau er höfuðborg Alaska. Þegar BNA keyptu þetta stóra landsvæði af Rússum fyrir 7,2 milljónir dollara.
Árið 1959 varð Alaska fylki í BNA eftir að hafa verið hérað síðan 1912.
Árið 1724 fór Vitus Bering, danskur höfuðsmaður í Rússaher, að skipun Péturs Rússakeisara að kanna löndin austan Síberíu. Í öðrum leiðangri sínum árið 1741 fór hann til meginlands Alaska og lýsti það yfirráðasvæði Rússa. Hann dó á heimleiðinni en hluti leiðangursmanna komst til baka. Sögur þeirra um gnótt pelsdýra ýtti undir veiðimenn og höndlara að kanna nýjar slóðir.
Fylkið er svo stórt, að það jók heildarflatarmál BNA um fimmtung. Það er tvöfalt stærra en Texas, sem var áður stærsta fylkið. Þriðjungur Alaska er skógi vaxinn og jöklar þekja u.þ.b. 74.590 km². Malaspinajökull er stærri en Rhode Island fylkið.
ARIZONA, er úr indíánamáli, arizonac, sem þýðir „Land litlu ánna” og gælunafnið er „Grand Canyon State” (Stóragljúfursfylkið). Flatarmál þess er 294.899 km² (6. stærsta fylki BNA) Höfuðborgin er Phoenix . Fylkið var eitt af höfuðvígjum demókrata frá upphafi yfir miðja 20. öldina, enn þag breyttist þegar íhaldsamur lýðveldissinni, Barry M. Goldwater, var kosinn til setu í öldungadeild sambandsþingsins. Búseta manna í Arizona nær yfir margar teinaldir. Skipulögð samfélög manna, s.s. Hohokam- og Anasazi-menning, urðu til áður en hirðingjar apache- og navajo-manna komu á sjónarsviðið. Fyrstu Evrópumennirnir, sem komu inn á Arizonasvæðið, voru líklega fransiskutrúboðar og landkönnuðurinn Marcos de Niza, sem veitti leiðangri þangað forystu árið 1539 frá Mexíkóborg. Spænski landkönnuðurinn Francisco Vásques de Coronado heillaðist af frásögnum Nizas um auðlegð svæðisins og leiddi annan leiðangur frá Mexíkó næsta ár. Þessi hópur fór yfir Kóloradóána og komst að Miklagljúfri.
Miklagljúfur (Grand Canyon) eru í norðanverðu Arizonaríki. Það er einhver stórkostlegasta náttúrusmíð heims. Coloradoáin hefur sorfið þetta 349 km langa og allt að 1660 m djúpa gljúfur á 7 milljón árum niður í skógi vaxna Kaibabhásléttuna.
ARKANSAS, Nafn fylkisins er komið úr indíánamáli og það er líka kallað „Land tækifæranna ”Höfuðborgin er Little Rock. Arkansas fékk nafn sitt af arkansafólkinu (quapaw), sem var meðal fjölmennustu þjóðflokka indíána áður en landnám hófst. Meðal annarra indíánaþjóðflokka voru osage, caddo, cherokee og choctaw. Arkansas fékk nafn sitt af arkansafólkinu (quapaw), sem var meðal fjölmennustu þjóðflokka indíána áður en landnám hófst. Árið 1541 kannaði spænskur leiðangur undir forystu Hernando de Soto landið. Frakkar komu í kjölfarið á 17. öld og árið 1686 stofnaði Henri de Tonty verzlunarstað í Arkansas Post, nærri ármótum Arkansas- og Mississippi-ánna. Svæðið varð hluti af Louisiana eftir leiðangur franska landkönnuðarins Robert Cavelier, sieur de La Salle, árið 1682. Ameríkanar hófu landnám seint á 18. öld. BNA keyptu Louisiana og Arkansas af Frökkum árið 1803.
Bill Clinton, fyrrum forseti BNA, var fylkisstjóri í Arkansas með aðsetur í Little Rock áður en hann varð forseti.
COLORADO, Nafn fylkisins er dregið af spænska orðinu „Colorado”, sem þýðir „litskrúðugur eða rauðu, Denver er höfuðborg Colorado-fylkis. Fyrsti skóli fylkisins var stofnaður 1859. Ríkisreknir barnakólar hófu rekstur 1862 og urðu að grunnskólum 1870. Síðla á níunda áratugi 20. aldar voru ríkisreknir grunnskólar orðnir 1.337 talsins með 562.200 nemendum. Þá voru 35.900 nemendur í einkareknum skólum. Eftir að forsögulegir hellabúar frá Mesa Verde komu sér fyrir í Kóloradó voru fyrstu íbúar í fjöllum fylkisins ættkvíslir ute-indíana frá eyðimörkum Utah. Snemma á 18. öldinni áttu þeir í vöruskiptum við Spánverja og Pueblo-fólkið í árdal Rio Grande. Þeir greiddu með elg- og dádýraskinnum og fengu m.a. spænska hesta í staðinn. Þeir notuðu hestana til að flytja sig um set, út á Kólorado-slétturnar, þar sem þeir fengu óbíðar viðtökur hjá cheyenne- og avapaho-indíánum, sem höfðu setzt þar að skömmu áður. Ute-indíánarnir bjuggu ofar öllum öðrum kynþáttum indíána í Ameríku, í allt að 3000 m hæð yfir sjó.
Meðahæð fylkisins yfir sjó er u.þ.b. 2073 m (hin hæsta í BNA).
CONNECTICUT, Nafn fylkisins er komið úr indíánamáli, „quinnehtukqut”, og þýðir sjávarföll. Höfuðborgin er Hartford. Á þessum slóðum bjó indíánaþjóðin Saukiog. Fyrstu Evrópumennirnir, sem komu þangað, voru undir forystu Adriaen Block, hollenzks sæfara, sem kannaði Connecticut-ána árið 1614. Hollendingar komu þarna upp verzlunarstað og byggðu Góðrarvonarhúsið árið 1633. Indíánar, sem bjuggu á svæðinu áður en Evrópumenn komu til sögunnar, voru af algonquianætt. Sextán ættkvíslir þeirra á Connecticut-svæðinu töldu 6000-7000 manns. Pequot-indíánarnir voru hinir einu, sem veittu yfirgangi Evrópumanna viðnám, en hinir lifðu í sátt og samlyndi við landnemana. Þeir lifðu að mestu á dýra- og fiskveiðum og söfnun og ræktuðu aðeins maís, grasker, baunir, sætar kartöflur og ýmsar berjategundir. Heildarflatarmál fylkisins er 14.358 ferkílómetrar (48 sæti í stærðarröð). Sambandsstjórnin á 0,4% landsins. Lögun fylkisins er nokkurn veginn ferhyrnd, 145 km frá austri til vesturs og 120 km frá norðri til suðurs. Fylkið hækkar smám saman frá sjávarmáli við Long Island-sund í suðri til 725 m í norðvestri í suðurhlíðum Frissellfjalls. Meðalhæðin yfir sjó er u.þ.b. 152 m. Strandlengjan við Long Island-sund er 995 km löng.
DELAWARE, Fylkið var nefnt eftir lávarðinum De La Warre (1577-1618). Það er oft kallað Fyrsta fylkið eða Demantafylkið, Höfuðborgin er Dover. Heildarflatarmál Delawarefylkis er 6.447 ferkílómetrar (hið annað minnsta í BNA). Sambansstjórnin á 2,4% landsins. Fylkið er nokkurn veginn þríhyrnt í lögun, mest 154 km frá norðri til suðurs og 58 km frá austri til vesturs.Leni-Lenape-fólkið, sem var síðar kallað Delaware-fólkið, bjó á þessu svæði áður en Evrópumenn komu til sögunnar. Þegar þeir fóru að þrengja að því, fluttist það smám saman til Pennsylvaníu, Ohio og loks alla leið yfir Mississippifljótið. Leni-Lenape-fólkið, sem var síðar kallað Delaware-fólkið, bjó á þessu svæði áður en Evrópumenn komu til sögunnar. Þegar þeir fóru að þrengja að því, fluttist það smám saman til Pennsylvaníu, Ohio og loks alla leið yfir Mississippifljótið.
FLÓRÍDA. Er oft kallað Sunshine State. Key West er syðsti oddi meginlands BNA.,Tallahassee, höfuðborg Flórída. Everglades er stór þjóðgarður í Flórída í 0-3 m hæð yfir sjó. Pa-hay-okee á indíánamáli þýðir Grasá. Syðsti hluti upprunalegs fenjasvæðis þakti þriðjung fylkisins. Norðurhlutinn var þurrkaður og breytt í frjósamt ræktarland, þar sem einkum er tæktað grænmeti. Upprunalegir íbúar Flórída, indíánaþjóðflokkarnir timucua, apalachee og calusa urðu að víkja fyrir seminólum, sem fluttust suður á bóginn frá Georgíu og voru orðnir allsráðandi á 18. öldinni.
Spánverjinn Ponce de León sigldi fyrstur inn í Biscayneflóann árið 1513. Þar sem Miami er nú, var stofnuð jesúítatrúboðsstöðin Tequesta árið 1567, sem jafnframt var síðasti áfangastaður spænska silfurflotans í Vesturheimi áður en hann hélt yfir Atlantshafið til Evrópu.
GEORGIA, Fylkið var nefnt eftir Georg II. Líka kallað ‘Empire State of the South’. Höfuðborgin er Atlanta. Helztu þjóðflokkar indíána á Georgíusvæðinu þegar Evrópumenn hófu landnám, voru creek og cherokee, sem áttu sína menningu. Spænska trúboðsstöðin í Santa Catalina var líklega fyrsta evrópska byggðin (1566 á Katríanareyju). Bretar nutu aðstoðar indíána við að jafna hana við jörðu árið 1680. Helztu þjóðflokkar indíána á Georgíusvæðinu, þegar Evrópumenn hófu landnám, voru creek og cherokee, sem áttu sína menningu. Þrátt fyrir hollustu Georgíubúa við brezku krúnuna, tóku þeir þátt í sjálfstæðisstríðinu og sendu fulltrúa á annað meginlandþingið. Bretar náðu Savannah undir sig árið 1778 en skæruliðar hindruðu frekari framsókn og þeir yfirgáfu fylkið 1782.
HAWAI, Fyrstu mennirni sem settust að á eyjunum, voru pólýnesískir sæfarar. Honolulu. er Höfuðborgin. Auknefni Hawaii, „Aloha ríkið”, á rætur sínar að rekja til tungumálsins, sem var ríkjandi á eyjunum á 19. öld. Aloha þýðir „ást” og er notað sem kveðja, bæði við komu og brottför fólks. Eyjarnar eru líka kallaðar „Paradís Kyrrahafsins. Eyjaklasinn varð fyrst kunnur Vesturlandabúum árið 1778 og þar með hófst skráð saga hans. James Cook, skipstjóri og brezkur landkönnuður, kom þá til eyjanna í einum leiðangra sinna. Hann kallaði þær „Samlokueyjar” eftir jarlinum af Sandwich. Þá voru mörg konungsríki á eyjunum. Árið 1810 hafði einum höfðingja eða konungi tekizt að brjóta allar eyjarnar undir yfirráð sín. Upp frá því voru Kamehameha I og afkomendur hans við völd í næstum eina öld.
Bette Midler (1945-) Skemmtikraftur, fædd 1. des. 1945 í Honolulu.
IDAHO, Nafn fylkisins er úr indíánamáli og þýðir „Bergeðalsteinn” og gælunafn þess er „Gem State” (Eðalsteinsfylkið). Höfuðborgin er Boise. Núverandi Idaho var fyrrum hluti Oregon-héraðs. Á fyrsta aldarfjórðungi 19. aldar gerðu BNA, Stóra-Bretland, Spánn og Rússland kröfur til þessa stóra landsvæðis. Meðal indíánaþjóðflokka á svæðinu voru shoshone, bannock, nez percé, pend d’oreille og kutenai. Fyrstu hvítu landkönnuðarnir á Idaho-svæðinu voru Bandaríkjamennirnir Meriwether Lewis og William Clark á árunum 1905-06. Núverandi Idaho var fyrrum hluti Oregon-héraðs. Á fyrsta aldarfjórðungi 19. aldar gerðu BNA, Stóra-Bretland, Spánn og Rússland kröfur til þessa stóra landsvæðis. Meðal indíánaþjóðflokka á svæðinu voru shoshone, bannock, nez percé, pend d’oreille og kutenai. Einhver litríkasti stjórnmálamaður Idaho var William E. Borah, lýðveldissinni og öldungadeildarþingmaður í sambandsþinginu frá 1907 til dauðadags 1940. Yfirleitt hefur Idaho stutt frambjóðendur lýðveldissinna í forsetakosningum.
ILLINOIS, Nafnið er komið úr indíánamáli (Illini = karlmenn) en ríkið er líka kallað The Inland Empire eða Prairie State. Höfuðborgin er Springfield. Búsetu manna má rekja a.m.k. 10.000 ár aftur í tímann. Fólkið, sem bjó á Illinois-svæðinu í kringum 1300 myndaði stærsta samfélag norðan Mexíkó. Fyrstu Evrópumennirnir, sem fóru um landið, voru líklega franski landkönnuðurinn Louis Jilliet og franski jésúítatrúboðinn Jacques Marquette árið 1673. Búsetu manna má rekja a.m.k. 10.000 ár aftur í tímann. Fólkið, sem bjó á Illinois-svæðinu í kringum 1300 myndaði stærsta samfélag norðan Mexíkó. Fyrstu Evrópumennirnir, sem fóru um landið, voru líklega franski landkönnuðurinn Louis Jilliet og franski jésúítatrúboðinn Jacques Marquette árið 1673. Fimm arum síðar byggði franski landkönnuðurinn Robert Cavelier, sieur de La Salle, virkið Crevecoeur (nú Creve Coeur) við enda Peoria-vatns og Illinoi-ána. Abraham Lincoln bjó og starfaði sem lögfræðingur í Springfield frá 1837 þar til hann var kjörinn forseti BNA árið 1861.
INDIANA , Illinois og Michigan eru norðan Indiana, Ohio fyrir austan, Kentucky fyrir sunnan og Illinois fyrir vestan. Indianapolis er höfuðborg Indiana-fylkis.Áhugaverðir staðir. Þjóð- og almenningsgarðar (Brown County, Indiana Dunes, McCormick’s Creek og Spring Hill) eru vinsælir ferðamannastaðir. Fjöldi sögustaða eru heiðraðir til minningar um landnema, merkisfólk og frumbyggjana. Æskuheimili Abrahams Lincoln nærri Lincoln City hýsir muni og endurbyggðan bæ, sem fjölskylda Lincolns bjó í 1816-30. Íþróttir og afþreying. Þjóð- og almenningsgarðar, skógar, stöðuvötn, ár og lækir gefa kost á margs konar íþróttum og afþreyingu (stangveiði, siglingar, gönguferðir, útilegur, útreiðar, dýraveiðar og skíðaferðir). Indiana-hraðbrautin er notuð, þegar heimskunn kappaksturskeppni, Indianapolis 500, fer
fram.
Í síðari heimsstyrjöldinni voru næstum 10% íbúanna í herþjónustu. Heima við fólst hún í framleiðslu hergagna (skipa, flugvélag, skotvopna og skotfæra) og matvæla fyrir herinn. Eftir stríðið var jafnvægi náð á ný með framleiðsluiðnaði og landbúnaði
KALIFORNÍA , nafnið er komið úr frásögn (1542) spænska rithöfundarins (1510) Garcia Ordónez de Montalvo, Höfuðborgin er Sacramento. Nafnið er komið úr frásögn (1542) spænska rithöfundarins (1510) Garcia Ordónez de Montalvo, „The Exploits of Esplandián”, þar sem lýst er ævintýraeyjunni Kalíforníu. Sagnfræðing-urinn Edward Everett Hale komst að þessari niðurstöðu, þegar hann var að leita að rótum þess. Nafnið „Gullna ríkið” er dregið af gula valmúanum og gullinu, sem fannst í Kalíforníu. Valmúinn á myndinni er fylkisblómið. Lewis og Clark-leiðangrinum 1804-06 var falið að kortleggja norðurhluta hins risavaxna nýja svæðis vestan Mississippifljótsins, sem Bandaríkin keyptu 1803 (Louisiana kaupsamningurinn). Thomas Jefferson forseti efndi til leiðangursins, sem skráði einnig talsvert af flóru og fánu, kom á sambandi við indíána og safnaði upplýsingum um menningu þeirra.
KANSAS, Nafn fylkisins er úr indíánamáli og þýðir. Þjóð sunnanvindsins”. Gælunöfn fylkisins eru Sólblómafylkið Höfuðborgin er Little Rock. Kansas er stjórnað í samræmi við stjórnarskrána frá 1859 og síðari breytingar. Æðsti embættismaðurinn er fylkisstjóri, sem er kosinn í almennum kosningum til 4 ára í senn og má aðeins þjóna í tvö kjörtímabil í röð. Aðrir almennt kosnir embættismenn eru vararíkisstjóri, ríkissaksóknari, fjármálaráðherra og tryggingaráðherra. Fyrir u.þ.b. 10.000 árum voru nokkur forsöguleg menningarsamfélög á Kansassvæðinu. Þau voru forverar sögulegra þjóðflokka, s.s. wichita, pawnee, kansa, osage og sléttuapache. Hirðingjaþjóðflokkarnir cheyenne, arapaho, comanche og kiowa komu einnig til skjalanna, stunduðu veiðar og stunduðu búskap á sléttunum í kringum aldamótin 1800. Stundum snéru þessir þjóðflokkar bökum saman en kritur milli þeirra héldu áfram fram á 19. öldina.
KENTUCKY. Nafnið er komið úr indíánamáli, ken-tah-the, sem þýðir Land morgundagsins, og það er oft nefnt Blágrasfylkið (Bluegrass State, Höfuðborgin er Frankfort. Öll stærstu stöðuvötn fylkisins eru manngerð lón, sem urðu til við stíflugerð í ánum Tennessee (Kentucky-vatn), Cumberland (Barkley- og Cumberland-vötn), Rough (Rough-árvatn), Green (Green-árvatn) og Big Sandy (Dewey-vatn). Meðal annarra vatnsfalla má nefna Ohio, Mississippi, Licking og Kentucky. Nokkrir fallegir fossar prýða landslag fylkisins, Cumberland-fossar í grennd við Corbin og fossar Ohio-árinnar nærri Louisville. Kentucky-svæðið var byggt í fornöld. Gnótt fornminja gefur góða hugmynd um menningu og siði indíánaþjóðflokka þar sem víðast annars staðar í Ameríku. Á næstliðnum öldum löðuðu haglendi og veiðilendur Kentucky að indíána af þjóðflokkum shawnee, wyandot, delaware og cherokee.
LOUISIANA, er eitt Suðvesturfylkjanna. Norðan þess er Arkansas, Mississippi að austa, Mexíkóflói að sunnan og Texas að vestan. Baton Rouge er höfuðborgin. Heildarflatarmál Louisiana er 134.275 ferkílómetrar (31 í stærðarröð fylkja BNA). Sambandsstjórnin á um 4,2% landsins. Fylkið er líkt L í laginu, 430 km frá norðri til suðurs og 460 km frá austri til vesturs. Hæð yfir sjó er frá 2,4 m neðan sjávarmáls í New Orleans til 163 m á Driskill Mountain í norðurhlutanum. Meðalhæð yfir sjó er 30m. Strandlengjan við Mexíkóflóa er 639 km löng. Saga Louisiana hófst árið 1682, þegar Robert Cavelier, sieur de La Salle og félagar hans sigldu niður Mississippifljótið og eignuðu sér allan árdalinn, sem þeir nefndu eftir Lúðvík 14. konungi Frakkland. Hann lézt áður en varð af tilraun hans til að stofna nýlendu í Louisiana árið 1687.
MAINE ,er eitt fylkjanna á Nýja-Englandssvæðinu. Heildarflatarmál þess er 85.990 km² Nyrzt liggur það að kanadíska héraðinu Nýju-Brúnsvík, Augusta er höfuðstaður Maine-fylkis, Dádýr eru algeng og elgir og svartbirnir eru einnig á ferli. Meðal minni spendýra eru bifur, moskrotta, gaupa, otur, ýmsar íkornategundir, þefdýr, þvottabjörn, minkur og kanína. Fuglategundir eru margar, s.s. spörfuglar, músarindlar, endur, lómar, mávar, svölur og skarfar. Í stöðuvötnum er urmull af urriða, laxi, bassa og geddu. Fylkið er þekkt fyrir góða sjávarrétti (humar, krabbi, rækjur, hörpudisk, krækling, bláfisk, þorsk og lúðu. Talsvert er um sel. Maine var byggt u.þ.b. 20 ættkvíslum algonquian-indíána (abenaki eða wabanaki; dögunarfólkið), þegar evrópumenn hófu innreið sína. Penobscot- og passamaquoddy-indíánar eru einu ættkvíslirnar, sem eru eftir. Franskir trúboðar snéru mörgum þeirra til katólskrar trúar á 17. öld og þeir börðust með Frökkum gegn Bretum.
MARYLAND, er eitt Atlantshafsfylkjanna með Pennsylvaníu í norðri, Delaware í austri, Virginíu og Atlantshafið í suðvestri og vestri. Annapolis er höfuðborgin. Maryland er gjarnan skipt í 5 landfræðileg svæði, sem teygjast öll inn í nágrannafylkin: Atlantshafsströndin, Piedmont-sléttan, Bláfjallasvæðið, Dala- og hryggjasvæðið og Allegheny-fjöll. Næstum helmingur fylkisins er á Atlantshafssléttunni, sem Chesapeake-flói skiptir í tvennt. Austurströndin (hluti Delaware-skaga) er flöt og hvergi hærri en 30 m. Jarðvegur strandsléttunnar er mjög sendinn og blandaður leir og seti, þannig að hann er tiltölulega ófrjósamur. Piedmont-sléttan nær yfir u.þ.b. fjórðung landsins. Austustu tveir þriðjungar þessa svæðis eru hæðóttir (365m) hvíla á gömlum hraunum og myndbreyttu bergi. Jarðvegurinn er frjósamari en á strandsléttunni. Vesturþriðjungur Piedmont-sléttunnar hvílir á kalk- og sandsteini og er mun flatlendar.
MASSACHUSETTS MICHIGAN, er indíánamál og þýðir „stóra fjall”. Það er líka almennt kallað Flóafylkið, Höfuðborgin er Boston. Áður en Englendingar hófu landnám byggðu sex hópar innfæddra Massachusetts-svæðið, massachuset-fólkið, wampanoag sunnan Boston, nauset við Þorshöfða, pennacook og nipmuc í norðurhlutanum og pocumtuc í Connecticut-dalnum.
Nýlendutíminn hófst, þegar pílagrímarnir trúarhópur, sem sleit böndin við Ensku biskupakirkjuna stigu á land við Plymouth 21. desember 1620. Þeir reistu fyrstu varanlegu, evrópsku byggðina í Massachusetts. Það var einnig sögulegur atburður, að þeir höfðu samið lagabálk, sem var kenndur við skip þeirra, Mayflower, áður en þeir stofnuðu nýlenduna Plymouth. Áður en Englendingar hófu landnám byggðu sex hópar innfæddra Massachusetts-svæðið. massachuset-fólkið, wampanoag sunnan Boston, nauset við Þorshöfða, pennacook og nipmuc í norðurhlutanum og pocumtuc í Connecticut-dalnum.
Karl II konungur endurnýjaði stofnskrá Massachusetts 1684 en átta árum síðar var svæðið sameinað Plymouth-nýlendunni með nýrri stofnskrá, sem Vilhjálmur konungur og María drottning gáfu út. Nýlendubúarnir tóku virkan þátt í stríðinu gegn Frökkum og indíánum og áttu afgerandi þátt í sigrinum við Louisbourg 1745.
MINNESOTA, Nafn fylkisins er úr indíánamáli og þýðir „Himinbláa vatnið” og gælunöfnin eru „Gopher State” Jarðíkornafylkið, Höfuðborgin er St. Paul. Flóra og fána. Skóglendi þekur u.þ.b. þriðjung fylkisins (greni, fura, ösp, birki, óðjurt, eik og hikkorí). Stór skógasvæði norðurhlutans hafa verið rudd og þar spretta upp nýjar kynslóðir trjáa, runnagróður og lággróður (bláber og svartber).
Dádýr finnast víðast um fylkið en svartbirnir, elgir og úlfar aðeins í norðurskógunum. Refir, moskrottur, bifrar, gaupur, minkur og þvottabirnir eru víða. Meðal algengra fiska í vötnum og ám eru urriði, gedda og bassi. Vaðfuglategundir eru margar. Talið er, að dakotakvísl siouxþjóðarinnar hafi verið fyrstu indíánarnir, sem helguðu sér svæði í núverandi Minnesota. Ojibwa eða chippewa voru á norðurhluta Atlantshafsstrandarinnar, þegar þeir fluttust í stórum hópum vestur á bóginn á 16. öld. Næstu öldina réðust þeir inn á svæði dakota-sioux-indíánanna og stóðu í erjum og stríði við þá í tvær alder. Sioux-indíánarnir höfðu meiri áhyggjur af komu ojibwa en hvítu landnemanna.
MISSISSIPPI, er í suðausturmiðhluta BNA. Norðan þess er Tennessee, austan er Alabama, sunnan er Mexíkóflói og Louisiana og vestan er Louisiana og Arkansas. Jackson er höfuðborgin, De Soto og flokkur spænskra ævintýramanna fór um norðaustanvert svæði Mississippi árið 1539. Fyrri hluta júlímánaðar 1541 komst hann að Mississippifljótinu. Árið 1673 sigldu frönsku landkönnuðirnir Louis Jolliet og Jacques Marquett niður Mississippi að ármótum Arkansas-árinnar. Árin 1681-82 sigldi Robert Cavelier, sieur de La Salle, alla leið til árósanna og helgaði svæðið Lúðvík 14. Frakkakonungi og nefndi það Louisiana.Hernando De Soto og flokkur spænskra ævintýramanna fór um norðaustanvert svæði Mississippi árið 1539. Fyrri hluta júlímánaðar 1541 komst hann að Mississippifljótinu. Árið 1673 sigldu frönsku landkönnuðirnir Louis Jolliet og Jacques Marquett niður Mississippi að ármótum Arkansas-árinnar. Árin 1681-82 sigldi Robert Cavelier, sieur de La Salle, alla leið til árósanna og helgaði svæðið Lúðvík 14. Frakkakonungi og nefndi það Louisiana.
MISSOURI, Nafn fylkisins er nafn gamallar indíánabyggðar og þýðir „Staður stóru eintrjáninganna”. Gælunafn þess er „Show Me State” Höfuðborgin er Biloxi. Meðal áhugaverðustu staða landsins eru tvær stærstu borgirnar, Kansas City og St Louis auk Ozarksvæðisins (gljúfur, hellar og stór, manngerð lón). Mark Twain ríkisgarðurinn í Monroesýslu (Feruda-þorpið, fæðingarstaður rithöfundarins. Sögustaðir eru fjölmargir fyrstu landkönnuðir, landnám og merkismenn. Meðal hinna áhugaverðustu eru heimili Mark Twain í Hannibal og fæðingarstaður John J. Persing í Laclede og George Washington Carver (þjóðarminnismerki) í Diamond. Arrow Rock State Historic Site (merkir staðir við Santa Fe-leiðina. Jefferson National Expansion Memorial Historic Site í St Louis, Franska byggðin Sainte Genevieve (1735) var fyrsta skrefið í landnámi Evrópumanna á Missourisvæðinu, sem var þá hluti af frönsku nýlendunni Louisiana. Indíánaþjóðirnar, sem bjuggu á svæðinu þá, voru algonquia og sioua. Næsta byggð Evrópumanna reis í St Louis, sem var verzlunarstaður árið 1764. Árið áður fengu Spánverjar yfirráðin í Louisiana en Frakkkar fengu þau á ný árið 1800. Ári síðar seldu þeir Bandaríkjamönnum landið og árið 1812 varð Missouri hérað í BNA .
Demókratar hafa yfirleitt meirihluta á öllum sviðum stjórnmálanna í fylkinu. Lýðveldissinnar eru styrkir, þannig að oft munar litlu í kosningum. Harry S. Truman, sem var þingmaður fylkisins í öldungadeild sambandsþingsins ( 1934), varaforseti (1944) og forseti að Franklin D. Roosevelt 1945, er kunnastu stjórnmálamanna fylkisins. Harry S. Truman var endurkjörinn forseti BNA árið 1948.
MONTANA , er eitt fjallafylkjanna með kanadíska héraðið Brezku-Kólumbíu, Alberta og Saskatchewan í norðri, Norður- og Suður-Dakota í austri, Wyoming og Idaho í suðri og Idaho í vestri Helena er höfuðborgin. Orrustan við Litla-Stórahorn, sem er líka kölluð Síðasti bardagi Custers, var háð 25. júní 1876. Þarna börðust 7. riddaraliðsdeild Bandaríkjahers undir forystu George Armstrong Custer ofursta og liðs Sioux- og Norður-Cheyenne-indíána. Gullfundir í Svörtuhæðum þar í grenndinni árið 1874 leiddu til mikils aðstreymis hvítra gulleitarmanna á heimasvæði indíána og árása Sioux-indíána á þá undir stjórn Sitjandi bola (Sitting Bull), höfðingja þeirra, Crazy Horse og Gall. Indíánaþjóðflokkar, sem byggðu Montanasvæðið fyrrum, voru aðallega smallish (flatheads), kalispel og kootenai í vesturhlutanum, crow og cheyenne í suðausturhlutanum og blackfoot í norðurhlutanum
NEBRASKA, Nebraska er eitt miðnorðvesturfylkja BNA. Norðan þess er Suður-Dakota, Iowa og Missouri í austri, Kansas í suðri, Colorado í suðvestri og Wyomong í vestri. Missouriáin myndar austurlandamærin. Nebraska varð 37. fylki BNA 1. marz 1867. Flatarmál þess er 199.933 km² 15. stærsta. Lincoln er höfuðborg Nebraskafylkis. Spænski landkönnuðurinn Francisco Vásquez de Coronado var líklega fyrstur til að stíga fæti á Nebraskasvæðið árið 1541. Þá bjuggu þar margir indíánar (omaha, pawnee, ute, oglala sioux, arapaho, comanche og cheyenne). Frakkar réðu svæðinu á árunum 1700-63, þegar Spánverjar fengu yfirráðin. Árið 1803 varð Nebraska eign BNA í tengslum við Louisiana-kaupin. Á árunum 1804-06 kannaði Lewis og Clark-leiðangurinn hluta þess. Árið 1807 kom Spánverjinn Manuel Lisa upp verzlunarstað og gerðist fyrsti hvíti landneminn. Ameríska skinnafélagið stofnaði verzlunarstað í Bellevue árið 1810. Atkinson-virkið var byggt (1819) þar sem nú er Fort Calhoun, en landnámið gekk hægt.
NEVADA, Sjöunda stærsta ríki BNA en hið 39. miðað við fólksfjölda. Það er líka kallað „Sagebrush State” eða „Battle Born State”. Höfuðborgin er Carson City. Bismarck er Höfuðborgin. Nafn fylkisins er úr spænsku og þýðir „snævi hulinn”. Þar er átt við hina hærri fjallgarða, sem eru oft huldir snjó allt árið. Vítt og breitt eru fallegir fjallgarðar, sem bjóða fagurt útsýni og liggja frá norðri til suðurs. Þeir bera oft nöfn, sem gefa til kynna ríkjandi lit þeirra, s.s. Ópal-, Regnboga-, Rúbín- og Bláfjöll. Milli fjallgarðanna eru stór gróðurlendi, saltsléttur og öldóttar eyðimerkur. Hið hreina og þurra loft og sólskinið töfra fram skæra liti landslagsins. Fyrstu skráðar heimildir fjalla um uppgötvun verðmætra málma í jörðu og vinnslu þeirra fyrstu 20 árin eftir uppgötvun Comstock-silfuræðarinnar árið 1859. Árin 1880-1900 var lítið um námugröft og fólki fækkaði í Nevada. Eftir aldamótin 1900 hófst nýtt blómaskeið námugraftar, þegar silfur og gull fannst við Tonopah og Goldfield og farið var að vinna kopar við Ely. Milli heimsstyrjaldanna var hnignunarskeið á þessu sviði en þriðja blómaskeiðið var á stríðsárunum í s.hst. Eftir s.hst. hófst blómaskeið ferðaþjónustunnar.
NEW HAMPSHIRE. Nýja Hampshire er eitt hinna svonefndu Nýja-Englandsfylkja með Quebec-hérað (Kanada) í norðri, Maine og Atlatnshafið í austri, Massachusetts í suðri og Vermont, Höfuðborgin er Concord. Nýja-Hampshire varð níunda fylki BNA 21. júní 1788 (meðal 13 stofnfylkja). Aðalstoðir efnahagsins eru iðnaður og þjónusta, þ.m.t. ferðaþjónusa. Nafn fylkisins er frá Englandi (Hampskíri). Franklin Pierce, fyrrum forseti BNA, fæddist í fylkinu. Það er einnig þekkt undir nafninu Granítfylkið.Pennacooks-indíánar af algonquian-stofni voru meðal íbúa svæðisins fyrir landnám hvíta mannsins. Fyrsti evrópski landkönnuðurinn var enski skipstjórinn Martin Pring, sem varpaði akkerum í Piscataqua-höfn árið 1603. Tveimur arum síðar sigldi franski landkönnuðurinn Samuel de Champlain meðfram ströndinni og kom að Shoal-eyjum.
Árið 1776 varð New-Hampshire fyrsta nýlendan til að fá eigin stjórnarskrá. Í borgara/þrælastríðinu var meirihluti íbúanna þjóðernissinnaður. Hersveitir frá Vermont og New-Hampshire gersigruðu Breta í Bennington í Vermont. Hinn 21. júní 1788 varð New-Hampshire 9. fylki BNA. Árið 1804 fékk Thomas Jefferson meirihlutafylgi íbúanna til forsetaembættisins en að öllu jöfnu hölluðust þeir á sveif með lýðveldissinnum til 1816, þegar demókrötum tókst að ná meirihluta heima fyrir og í Washington DC. Þeir misstu völdin til þriðja flokksins, Know-Nothings, árið 1855.
NEW JERSEY, er eitt Mið-Atlantshafs- fylkjanna. Norðaustan þess er New York-fylki, Atlantshafið að austan, Delaware í suðri og Pennsylvanía í vestri og norðvestri. Höfuðborgin er Trenton. New Jersey varð þriðja fylki BNA 18. desember 1787 sem eitt stofnfylkjanna. Í sjálfstæðisstríðinu gerðust margir sögulegir atburðir í fylkinu. Þaðan fór George Washington með her sinn yfir Delaware-ána í desember 1776 til að sigra Breta við Trenton, sem er nú höfuðborg fylkisins. Indánarnir, sem byggðu New Jersey-svæðið, voru delaware eða leni-lenape (upprunalega fólkið). Þeir voru af þjóðflokki alqonquia og skiptust í þrjár aðalættkvíslir, minsi, unami og unalactiog. Hollendingar og Bretar gerðu kröfu til þessa svæðis, þegar þeir hófu landnám á strandlengju Norður-Ameríku snemma á 17. öld.
NEW YORK, New York er eitt Mið-Atlantshafsfylkjanna. Norðan þess eru Ontaríó- og Quebec-héruð í Kanada, Vermont, Massachusetts og Connecticut í austri, Atlantshafið í suðaustri, New Jersey og Pennsylfanía í suðri og Pennsylvanía og Ontaríóhérað í vestri. Albany er höfuðborg New York-fylkis.
Indíánarnir, sem bjuggu í vestur- og norðurhlutum núverandi fylkis fyrir landnám Evrópumanna, skiptust í tvo aðalhópa: Algonquian í Hudsondalnum og á Long Island og iroquois í vesturhlutanum. Samfélag hinna síðarnefndu var stjórnmála- og hernaðarlega háþróað. Uppruna þeirra má rekja til ættkvísla Momohawk, oneida, onondaga, cayuga og seneca og tuscaroras-indíánar bættust í hópinn á 18. öld. Holllendingurinn Adriaen Block stofnaði til fyrstu byggðar á Manhattan árin 1613-14 og teiknaði kort af landinu umhverfis, sem hét þá Nýja-Holland. Árið 1624 settust 30 vallónskar fjölskyldur þar að. Peter Minnewit, fyrsti landstjóri Nýja-Hollands, keypti Manhattaneyju af indíánum (1626) fyrir vefnaðarvörur, glerperlur, tölur o.fl. skran, sem samsvaraði 60 gyllinum. Eftirtaldir forsetar BNA, Martin Van Buren, Chester A. Arthur, Grover Cleveland, Millard Fillmore, Theodore Roosevelt og Franklin D. Roosevelt, voru allir íbúar NY. Aðrir sögufrægir íbúar fylkisins voru m.a. landstjórarnir Alfred E. Smith, Herbert H. Lehman, Thomas E Dewey, Nelson Rockefeller og Mario Cuomo auk borgarstjórans Fiorello La Guardia og öldunganna Robert F. Wagner, Jacob Javits og Daniel Patrick Moynihan
NORÐUR-DAKOTA, Gælunöfn fylkisins eru „Sioux State” Norður-Dakota varð 39. fylki BNA 1889 . Bismarck er Höfuðborgin. Indíánar, sem stunduðu grafhaugagerð, settust að við árnar á austuhluta svæðisins í kringum 1500. Í upphafi 18. aldar bjuggu þar ojibwa- og yanktonai sioux-indíánar. Vestur reikaði tetonættkvísl sioux um slétturnar. Meðfram Missouri-ánni voru mandan, arikara og hidatsa sem bjuggu í jarðhýsum og stunduðu akuryrkju. Byggð hvítra manna fór að myndast við vað á ánni, sem indíánar höfðu löngum notað, árið 1872, þegar Hancock-herstöðin var byggð til verndar verkamönnunum, sem lögðu Norður-Kyrrahafs-járnbrautina. Indíánar, sem stunduðu grafhaugagerð, settust að við árnar á austuhluta svæðisins í kringum 1500. Í upphafi 18. aldar bjuggu þar ojibwa- og yanktonai sioux-indíánar. Vestur reikaði tetonættkvísl sioux um slétturnar. Meðfram Missouri-ánni voru mandan, arikara og hidatsa sem bjuggu í jarðhýsum og stunduðu akuryrkju.
Algeng villt dýr: dádýr, pokarottur, þvottabirnir, íkornar og refir. Svartbirnir finnast enn þá í skógum strandsléttunnar og eru algengir í Blue Ridge-fjalllendinu, einkum í Reykjafjallaþjóðgarðinum
NORÐUR-KARÓLÍNA, er eitt Suður-Atlantshafsfylkja BNA. Norðan þess er Virginia, Atlantshafið í austri, Suður-Karólína og Georgia í suðri og Tennessee í vestri. Þrír forsetar BNA á 19. öld fæddust í Norður-Karólínu: James K. Polk, Andrew Johnson og Andrew Jackson. Raleigh er Höfuðborgin. Hinn 4. júlí 1584 vörpuðu tveir enskir landkönnuðir á vegum Sir Walters Raleigh akkerum fyrir strönd þessa landsvæðis. Skýrsla þeirra um þetta landsvæði var jákvæð, þrátt fyrir að það væri byggt indíánum, og nýlenduleiðangur var sendur á vettvang næsta ár. Hinn 17. ágúst 1585 var stofnað til nýlendu á Roanoke-eyju en byggðin var yfirgefin ári síðar. Annar hópur á vegum Raleigh lenti á eyjunni 22. júlí 1587. Landnemarnir 121 voru undir forystu John White. Barnabarn hans, Virginia Dare, fædd 18. ágúst 1587, var fyrsta barn enskra foreldra, sem fæddist í Ameríku.
NÝJA-MEXÍKÓ, er eitt fjallafylkja BNA. Norðan þess er Colorado, Oklahoma og Texas í austri, Texas og Chihuahua í Mexíkó í suðri og Arizona í vestri. Santa Fe er Höfuðborgin. Steinaldarminjar, sem fundust í grennd við Clovis, leiða í ljós búsetu manna fyrir rúmlega 10.000 árum. Síðar stunduðu indíánar landbúnað með áveitum. Anasazi-menningin blómstraði í San Juan-dalnum á fyrstu teinöld e.Kr. Í kringum 1300 bjuggu þúsundir pueblo-indíána, afkomenda anasazi, 18 borgum við Rio Grande-fljótið frá Taos suður til Isleta (neðan við núverandi Albuquerque). Þeir stunduðu þróaða leirkeragerð, vefnað og skreytingalist og sum leirsteinshúsa þeirra voru 5 hæða há. Á 15. öld olli koma hirðingjaættkvísla navajo og apache endalokum þessara lífshátta. Þeir rændu auðugar byggðir Pueblo-indíánanna og hnepptu börn í þeirra í þrældóm. Þessir atburðir ollu aldalöngu stríðsástandi milli þessara aðila.
OHIO, er eitt miðnorðausturfylkjanna. Norðan þess er Michigan og Ontaríó (Kanada), Pennsylvanía og Vestur-Virginía til austurs, Vestur-Virginía og Kentucky til suðurs og Indíana til vesturs. Columbus er Höfuðborgin. Franski landkönnuðurinn Robert Cavelier, sieur de La Salle, var líklega fyrstur á ferð á þessu svæði. Hann sagðist hafa fundið Ohio-ána árið 1669 og þegar hann lýsti allan Mississippi-dalinn franskt yfirráðasvæði var þegar búið að lýsa yfirráðum Frakka á svæðinu milli Mikluvatna (Erie-vatns) og Ohio-árinnar. Yfirvöld í nálægum, brezkum nýlendum viðurkenndu ekki þessar landakröfur Frakka og Virginía taldi allt svæðið norðan Ohio-árinnar sitt svæði. Núverandi Idaho var fyrrum hluti Oregon-héraðs. Á fyrsta aldarfjórðungi 19. aldar gerðu BNA, Stóra-Bretland, Spánn og Rússland kröfur til þessa stóra landsvæðis. Meðal indíánaþjóðflokka á svæðinu voru shoshone, bannock, nez percé, pend d’oreille og kutenai.
OKLAHOMA, er eitt vestmiðsuðurfylkjanna. Norðan þess er Colorado og Kansas, Missouri og Arkansas í austri, Texas í suðri og Texas og Nýja-Mexíkó í vestri, Oklahoma City er Höfuðborgin. Fyrsti Evrópumaðurinn á svæðinu var spænski landkönnuðurinn Francisco Vásquez de Coronado (1541). Franskir kaupmenn og gildruveiðimenn komu við á svæðinu á 16. og 17. öld. Árið 1803 varð Oklahoma-svæðið (nema mjóa ræman og allravestasti hluti núverandi fylkis) eign BNA við Louisianakaupsamningana. Árið 1817 hóf sambandsstjórnin nauðungarflutninga stórra hópa indíána frá Alabama, Georgíu, Flórída og Mississippi til svæðisins. Oklahoma var skipt milli creek-, cherokee-, chickasaw-, choctaw- og seminole-indíána. Árið 1834 var það lýst verndarsvæði indíána og yfirráð þjóðflokkanna tryggð. Minjar á Oklahoma-svæðinu benda til búsetu manna fyrir 10.000-15.000 árum. Talað er um Clovis- og folsom-menningu í þessu sambandi. Þarna voru veiðimenn, sem lifðu á vísundum og annarri bráð, sem nóg var af á sléttunum.
OREGON, er eitt Kyrrahafsfylkjanna. Norðan þess er Washington, Idaho fyrir austan, Nevada og Kalifornía fyrir sunnan og Kyrrahafið fyrir vestan. Salem er Höfuðborgin. Oregon er stjórnað í anda stjórnarskrárinnar frá 1857. Æðsti embættismaður er fylkisstjóri, sem er kosinn í almennum kosningum til 4 ára í senn og má þjóna í tvö samfelld kjörtímabil á hverju 12 ára tímabili. Aðrir kjörnir embættismenn eru innanríkisráðherra, dómsmálaráðherra, fjármálaráðherra, menntamálaráðherra og ráðherra verkalýðsmála. Þingið starfar í öldungadeild (30; 4 ár) og fulltrúadeild (60; 2 ár). Oregon á tvö sæti í öldungadeild og fimm í fulltrúadeild sambandsþingsins í Washington DC og ræður sjö kjörmönnum í forsetakosningum. Chinook-, Yakima-, Cayuse-, Modoc- og Shoshone-indíánar voru meðal fyrstu íbúa núverandi landsvæðis Oregon. Árin 1542-43 sigldi spænski sæfarinn Bartolomé Ferrelo frá Mexíkó til staðar í Suður-Oregon. Annar slíkur, Sebasián Vizcaino, var á ferðinni 1602-03. Árið 1579 sigldi Sir Francis Drake meðfram Kyrrahafsströndinni, líklega alla leið til Oregon. Árið 1778 sá James Cook skipstjóri Oregonströndina nærri ósum Alsea-árinnar.
PENNSYLVANIA, er eitt Mið-Atlantshafsfylkjanna. Norðan þess eru Erie-vatn og New York, austantil eru New York og New Jersey, sunnantil eru Delaware, Maryland og Vestur-Virginía og vestantil eru Vestur-Virginía og Ohio. Salem er Höfuðborgin. Pennsylvania varð 2. fylki BNA 12. desember 1787, eitt stofnfylkjanna. Bæði sjálfstæðisyfirlýsingin og fyrsta stjórnarskrá BNA voru festar á blað í fylkinu. Allt frá nýlendutímanum hefur Pennsylvania verið mikilvægt landbúnaðarsvæði og síðar miðstöð viðskipta, iðnaðar og námuvinnslu. Snemma á 10. áratugi 20. aldar var fylkið í fremstu röð í iðnaði og námuvinnslu. James Buchanan forseti fæddist þar. Karl II Englandskonungur er líklega höfundur nafns fylkisins. Hann notaði eftirnafn William Penn, flotaforingja, sem hann setti yfir nýlenduna 1681, og latneska orðið sylva (skógur). Fylkið er oft kallað Keystone State (Lokusteinsfylkið)
Þrátt fyrir langa valdahefð lýðveldissinna, varð Pennsylvanía eina stóra iðnfylkið til að styðja Herbert Hoover gegn Franklin D. Roosevelt í forsetakosningunum 1932. Á fjórða áratugnum urðu Fíladelfía og Pittburgh aðalvígi demókrata í fylkinu. Þeir náðu smáforskoti í kosningunum snemma á tíunda áratugnum í þessum borgum en lýðveldisflokkurinn hélt velli víðast annars staðar í fylkinu.
Í kjölfar frelsisstríðsins óx Pittsburgh sem birgðastöð landnemanna á vesturleið. Í kringum 1792 byggði George Anshutz bræðsluofn á staðnum. Það var fyrsta skrefið í þróun járn- og stálvinnslunnar, sem fór fyrst að vaxa verulega eftir 1850. Árið 1797 reis fyrsta glerverksmiðja borgarinnar og árið 1804 var fyrsta vefnaðarverksmiðjan byggð.
Frelsisbjallan er sögulegur gripur, sem er í Sjálfstæðissögugarðinum í Fíladelfíu. Henni var hringt 8. júlí 1776 eftir fyrsta opinbera lestur sjálfstæðisyfirlýsingarinnar. Bjallan vegur 943,5 kg og ummál hennar er mest 3,7 m. Á hana var ritað: „Lýstu frelsi um allt landið, þannig að allir megi heyra.” Bjallan var pöntuð árið 1751 og var steypt í London.
RHODE ISLAND, er eitt fylkja Nýja-Englands. Norðan og austan þess er Massachusetts, Rhode Island- og Block Island-sund að sunnan og Connecticut að vestan,Rhode Island varð fylki í BNA 29. maí 1790, hið 13. og síðasta stofnfylkjanna. Höfuðborgin er Providence. Rhode Island var búsvæði indíána af ættkvíslum niantic, nipmuc, wampanoag og narragansett. Englendingar sem komu sér upp byggðum við Massachusetts-flóa skömmu eftur 1620, fluttust suður í Narragansett-sýslu næsta áratuginn. Presturinn Roger Williams, sem var rekinn frá nýlendunni Massachusetts Bay vegna trúarskoðana sinna, stofnaði bæinn Providence á landi, sem var keypt af indíánunum 1636. Rhode Island var búsvæði indíána af ættkvíslum niantic, nipmuc, wampanoag og narragansett. Englendingar, sem komu sér upp byggðum við Massachusetts-flóa skömmu eftur 1620, fluttust suður í Narragansett-sýslu næsta áratuginn.
Presturinn Roger Williams, sem var rekinn frá nýlendunni Massachusetts Bay vegna trúarskoðana sinna, stofnaði bæinn Providence á landi, sem var keypt af indíánunum 1636.
S-DAKOTA, Nafn fylkisins er úr indíánamáli og þýðir vinasamband og gælunöfn þess eru „Coyote State” (Sléttúlfafylkið) og „Sunshine State” (Sólskinsfylkið). Höfuðborgin er Pierre. Missourifljótið rennur um fylkið frá norðri til suðurs og í því eru fjórar stíflur. Í miðju fylkinu er Ohaevatn, sem nær alla leið inn í Norður-Dakota. Vestan þess er verndarsvæði cheyenneindíána. Sharpevatn er suðaustan Pierre. Þar er verndarsvæði crow-creekindíána. Francis Casevatnið er sunnar og við landamæri Nebraska er Lewis & Clarkvatnið og Yankton, sem var fyrsta höfuðborg Norður-Dakotasvæðisins .Fyrstu viðurkenndu könnunarleiðangrar inn á Suður-Dakotasvæðið voru farnir árið 1743. Þar voru á ferðinni Francois og Louis Joseph de La Vérendrye, synir fransk-kanadíska landkönnuðarins Pierre Gaultier de Verennes, sieur de La Vérendrye. Áberandi kennimerki var komið fyrir þar, sem nú er Fort Pierre, til að tryggja Frökkum rétt til Dakotasvæðisins. Í lok 18. aldar komu þangað skinnaveiðimenn og kaupmenn frá Missouri-fljótinu. Árið 1803 varð búsvæði dakota-indíána hluti af BNA við Louisiana-kaupin. Lewis og Clark leiðangurinn fór í gegnum svæðið á leið sinni vestur til Kyrrahafs árið 1804 og í bakaleiðinni árið 1806.
S-KARÓLÍNA, Suður-Karólína er líka kölluð „Palmetto State”.Flatarmálið er 80.398 km² Suður Karólína varð 8. ríki BNA árið 1788, .Höfuðborgin er Columbia. Suður-Karólína nær frá Atlantahafi upp í Appalachia-fjöll í norðvesturhorni landsins. Heildarflatarmálið er 82.898 ferkílómetrar og þar með hið 40. í stærðarröð BNA. Sambandsstjórnin á 6,1% landsins. Fylkið er nokkurn veginn þríhyrnt í laginu, 445 km frá austri til vesturs og 340 km frá norðri til suðurs. Það nær frá sjávarmáli upp í 1.085 m hæð á tindi Sassafras-fjalls í norðvesturhlutanum og meðalhæð yfir sjó er u.þ.b. 107 m. Strandlengjan er 301 km og skorin fjölda fjarða. Fyrir ströndinni eru margar eyjar Sea Island-eyjaklasans .Fyrstu viðurkenndu könnunarleiðangrar inn á Suður-Dakotasvæðið voru farnir árið 1743. Þar voru á ferðinni Francois og Louis Joseph de La Vérendrye, synir fransk-kanadíska landkönnuðarins Pierre Gaultier de Verennes, sieur de La Vérendrye. Áberandi kennimerki var komið fyrir þar, sem nú er Fort Pierre, til að tryggja Frökkum rétt til Dakotasvæðisins. Í lok 18. aldar komu þangað skinnaveiðimenn og kaupmenn frá Missouri-fljótinu. Árið 1803 varð búsvæði dakota-indíána hluti af BNA við Louisiana-kaupin. Lewis og Clark leiðangurinn fór í gegnum svæðið á leið sinni vestur til Kyrrahafs árið 1804 og í bakaleiðinni árið 1806.
TEXAS, er eitt suðvestur-miðfylkjanna með Oklahoma í norðri, Arkansas í norðaustri, Louisiana í austri, Mexíkóflóa í suðaustri, Mexíkó í suðvestri og Nýja-Mexíkó í vestri, Austin er Höfuðborgin. Fjöldi indíánaættkvísla með mismunandi menningu bjó á Texassvæðinu áður en Evrópumenn komu til sögunnar. Coahiultekar voru hirðingjar í suðurhlutanum, þar sem oftast var lítið um veiðidýr og karankawar öfluðu sér fæðu á landi og úr sjó. Caddo-ættkvíslirnar voru þróaðri og stunduðu landbúnað með fasta búsetu í austurhlutanum. Meðfram Rio Grande notuðu jumanar áveitur til ræktunar og apachar og tonkawar veiddu vísunda á vestursléttunum. Síðar bættust comanchar, cherokee-, wichita og aðrir flokkar indíána við með sína menningu. Dallas er næststærsta borg Texas (Houston er stærri) og hin áttunda í röðinni í BNA. Hún er ein mikilvægasta miðstöð viðskipta, fjármála og vörudreifingar í suðvesturhluta BNA og hún er einnig mikil iðnaðarborg (rafeinda- og raftæki, flutningatæki, matvæli og útgáfustarfsemi). Með tengslum við smáborgirnar allt umhverfis og Fort Worth lítið eitt vestar er Dallas í flokki með stærstu stórborgarsvæðum BNA.
Þetta gamla trúboðavirki (Alamo) San Antonio hefur verið kallað „vagga frelsisins i Texas”. Rúmlega 180 manns létu þar lífið í tápmikilli og hugdjarfri vörn þess og heróp þeirra: „Munið Alamo”, varð nægileg hvatning fyrir hermennina, sem börðust fyrir sjálfstæði Texas í orrustunniu við San Jacinto. Upphaflega var Alamo trúboðsstöðin San Antonio de Valero, sem var stofnuð 1718. Árið 1793 lagðist trúboð og kirkja þar af. Þegar orrustan átti sér stað, var kirkjan þaklaus rúst með eins metra háum varnarmúr umhverfis og rúm fyrir 1000 manns til varnar. Þar var orrustan háð.
Daginn áður hafði David Crockett og nokkrir skotmanna hans frá Tennessee komið til að ganga í lið með varnarliðinu. Hinn 1. marz komu fleiri sjálfboðaliðar frá Conzales með James Butler Bonham. Umsátrið stóð í 12 daga. Morguninn 6. marz réðust nokkur þúsund Mexíkóa á virkið. Þeir þeyttu herlúður, sem táknaði, að mexíkósku hermennirnir ættu ekki að gefa nein grið og skilja engan verjendanna eftir á lífi.
TENNESSEE, Tennessee er eitt miðsuðausturfylkja BNA. Til norðurs er Kentucky og Virginía, Norður-Karólína í austri, Georgía, Alabama og Mississippi í suðri og Arkansas og Missouri í vestri. Mississippifljótið myndar vesturmörkin.Utah varð 45. fylki BNA 4. janúar 1896. Nashville er Höfuðborgin. Forsögulegir grafhaugar hafa fundizt í Tennessee. Síðar veiddu nokkrir hópar indíána á þessu svæði og settust þar að. Hinir helztu þeirra voru shawnee, sem hurfu á brott, þegar fyrstu Evrópumennirnir komu, chickasaw, sem gerðu kröfu til vesturhluta svæðisins en settust ekki að, creek, sem veiddu í miðhlutanum og Cherokee, sem gerður kröfu til mið- og austurhlutans en bjuggu aðallega austan Holston- og Tennessee-ánna. Mesta byggð þeirra var sunnan Litlu-Tennessee-árinnar.
UTAH, Utah er eitt fjallafylkjanna með )daho í norðri, Wyoming í norðaustri, Colorado í austri, Arizona í suðri og Nevada í vestri. Salt Lake City er Höfuðborgin. Meðal frumbyggja Utah-svæðisins voru ute-indíánar í austurhlutanum, gosiute í norðvestri, paiute í suðvesturhlutanum og navajo í suðausturhlutanum. Spænski landkönnuðurinn Francisco de Coronado kann að hafa átt leið um Suður-Utah árið 1540 en fyrstu staðfestu heimilidir um Evrópumenn á þessum slóðum geta spænskra trúboða frá Santa Fe, sem komu að Utah-vatni árið 1776. Meðal frumbyggja Utah-svæðisins voru ute-indíánar í austurhlutanum, gosiute í norðvestri, paiute í suðvesturhlutanum og navajo í suðausturhlutanum.
Spænski landkönnuðurinn Francisco de Coronado kann að hafa átt leið um Suður-Utah árið 1540 en fyrstu staðfestu heimilidir um Evrópumenn á þessum slóðum geta spænskra trúboða frá Santa Fe, sem komu að Utah-vatni árið 1776. Fyrst gerði Spánn kröfu til svæðisins og síðar Mexíkó.
VERMONT, Vermont er eitt Nýja-Englandsfylkja BNA með kanadíska héraðið Quebec í norðri, New Hamshire í austri, Massachusetts í suðri og New York í vestri. Vermont varð 14. fylki BNA 4. marz 1791 Montpelier er Höfuðborgin. Áður en Evrópumenn komu til sögunnar, börðust iroquoia- og algonquia-indíánar um Vermont-svæðið. Fyrsti evrópski landkönnuðurinn á þessum slóðum var líklega Frakkinn Sauel de Champlain, sem komst að stöðuvatni nokkru árið 1609, sem var síðan nefnt eftir honum. Árið 1666 byggðu Frakkar virki á Isle La Motte í Champlain-vatni. Áður en Evrópumenn komu til sögunnar, börðust iroquoia- og algonquia-indíánar um Vermont-svæðið. Fyrsti evrópski landkönnuðurinn á þessum slóðum var líklega Frakkinn Sauel de Champlain, sem komst að stöðuvatni nokkru árið 1609, sem var síðan nefnt eftir honum. Árið 1666 byggðu Frakkar virki á Isle La Motte í Champlain-vatni. Fyrsta brezka byggðin reis við Dummer-virkið (Brattleboro) árið 1724. Tvær brezkar nýlendur, New Hampshire og New York kröfðust yfirráða á Vermont-svæðinu. Þegar Frakkar hrökkluðust burt eftir Franska-indíánastríðið (1754-63) lögðu framangreindar nýlendur enn frekari áherzlu á yfirráðaréttinn.
VIRGINIA, Virginia er eitt Suður-Atlantshafsfylkja BNA. Norðan þess eru Vestur-Virginía, Maryland og Washington DC, að austan eru Maryland og Atlantshafið, að sunnan er Norður-Karólína og Tennessee og að vestan er Kentucky. Richmond er Höfuðborgin. Meðal frumbyggja Virginíusvæðisins voru ættkvíslir cherokee í vesturhlutanum, susquehanna norðan Chesapeake-flóa og algonquiabændur og veiðimenn meðfram ánum, sem falla til flóans. Ríki alqonquia-indíána var nægilega öflugt til að hrekja spænsku trúboðana frá stöðinni við York-ána, sem þeir stofnuðu árið 1570. Þegar Englendingar birtust við James-ána, hikuðu indíánarnir og leyfðu aðkomumönnum að koma sér fyrir í Jamestown, þar sem byggðin jókst óáreitt. Powhatan-indíánunum voru ekki í stakk búnir til að hrófla við Englendingum, þótt þeir reyndu það árin 1622 og 1644.
Þjóðernissinnum frá Suðurríkjunum tókst að afla stuðnings yfirvalda í Virginíu og höfuðborg þeirra var flutt frá Montgomery í Alabama til Richmond, sem var orðin höfuðborg Virginíu í stað Williamsburg. Þessi heiður varð Virginíumönnum dýrkeyptur, því fylkið varð stærsti vígvöllurinn í borgaraþrælastríðinu. Borgara/þrælastríðið. Fylkisstjórn reyndi að halda Kentucky hlutlausu í borgara-þrælastríðinu en lega fylkisins kom í veg fyrir það. Fylkisstjórinn hafnaði beiðni Abrahams Lincolns um herstyrk og krafðist þess, að hersveitir Norður- og Suðurríkjanna hyrfu brott úr fylkinu, þegar þær flykktust þangað úr báðum áttum.
West-VIRGINÍA, Vestur-Virginía er eitt suðurfylkjanna við Atlantshafsströnd BNA með Ohio og Pennsylvaníu í norðri, Maryland í norðaustri, Virginíu í suðri og austri og Kentucky og Ohio í vestri Charleston er Höfuðborgin. Fyrstu Evrópumennirnir, sem litu Vestur-Virginíusvæðið augum, Thomas Batts og Robert Fallam, komu að Nýjuá árið 1671 og litu fagurt og óbyggt land. Þeir fundu yfirgefin þorp og maísakra en enga indíána. Síðar fundust stórir og fornir grafhaugar og annað jarðrask meðfram Ohio-ánni. Minjar þessar eru taldar vera frá adena-menningunni (1000-100 f.Kr.) og fólk af þessu kyni mun hafa búið á þessu svæði fram á miðja 17. öld. Blóðugt stríðsástand ríkti á svæðinu, þegar shawnee-indíánar frá Ohio reyndu að koma í veg fyrir framrás landnema. Þetta ástand dró úr landnáminu á áratugnunum 1750-90 en kom ekki í veg fyrir það. Næstu hálfa öldina eftir þetta þróaðist Vestur-Virginía og var að mörgu leyti ólík austurhluta nýlendunnar. Vestur-Virginíubúar voru fátækari en samfélag þeirra var frjálsara og þar byggðist lífsafkoman meira á sjálfsþurftarbúskap en stórum plantekrum.
WASHINGTON, er eitt Kyrrahafsfylkja BNA. Norðan þess er Brezka-Kólumbía í Kanada, að austan er Idaho, að sunnan er Oregon og að vestan er Kyrrahafið. Olympia er Höfuðborgin. Indíánarnir, sem bjuggu á Washington-svæðinu áður en Evrópumenn komu til sögunnar voru m.a. af þjóðflokkum nez percé, spokan, yakima, cayuse, okanogan, walla walla og colville (inni í landi) og nooksak, chinook, nisqually, clallam, makah, quinault og puyallup (við ströndina).
Á átjándu öld flykktust evrópskir skinnaveiðimenn til Kyrrahafsstrandar í Washington vegna hins verðmæta sæoturs. Spænski landkönnuðurinn Bruno Heceta heimsótti þetta svæði árið 1775 og gerði kröfu til þess fyrir hönd þjóðar sinnar. Árið 1790 gerðu Spánverjar og Bretar með sér svokallaðan Nootka-sundssamning, sem opnaði strandsvæðin milli Kaliforníu og Alska fyrir landnámi íbúa beggja landa. Árið 1792 kannaði George Vancouver, brezkur sjóliðsforingi, Puget-sundið. Um næstu aldamót hafði athygli veiðimanna beinzt að landloðdýrum, einkum bifrinum, og Norðvesturfélagið í Montreal átti mikinn þátt í skinnaviðskiptum á Washington-svæðinu.
Fyrstu Ameríkanarnir, sem fengu áhuga á Norðvestursvæðinu upp úr 1780, voru kaumenn frá Boston.
WISCONSIN, er eitt miðnorðaustur-fylkjanna. Norðan þess er Superior-vatn og Efri-Skagi Michigan, að austan er Michigan-vatn, að sunnan Illinois og að vestan Iowa og Minnesota. Madison er Höfuðborgin. Frá 7000 f.Kr. til 1600 e.Kr. var Wisconsin-svæðið byggt indíánum ýmissa menninga. Flestir voru þeir veiðimenn, sem stunduðu smáræktun. Á 17. öld leiddi ófriður milli ættkvíslanna í austurhluta Norður-Ameríku til fólksflutninga inn á Wisconsin-svæðið. Meðal innflytjenda voru sac- eða sauk-, fox- og potawatomi-indíánar. Menominee- og winnebago-indíánarnir, sem voru þar fyrir voru líklega afkomendur eldri menningarsamfélaga þar.
Frakkarnir Étienne Brulé, sem kannaði strandsvæði Superior-vatns á árunum 1621-23, og Jean Nicolet, sem er talinn hafa náð til Grænaflóa í Michigan-vatni árið 1634, voru fyrstu Evrópumennirnir í Wisconsin. Í kjölfarið komu aðrir landkönnuðir og trúboðar. Frakkar réðu skinnaverzluninni í Wisconsin til ársins 1763, þegar Bretar náðu henni undir sig um hríð þar til Ameríkanar tóku við snemma á 19. öld. Indíánarnir urðu æ háðari þessum viðskiptum og drógust inn í stríðin seint á 18. öldinni (franska-indíánastríðið 1754-63; sjálfstæðisstríðið við hlið Breta). Um það leyti, sem Bandaríkin fengu yfirráðin yfir Wisconsin, voru indíánar næstum útdauðir á svæðinu.
WYOMING, er eitt fjallafylkjjanna. Norðan þess er Montana, Suður-Dakota og Nebraska í austri, Colorado og Utah í suðri og Utah, Idaho og Montana í vestri. Cheyenne er Höfuðborgin. Indíánarnir, sem bjuggu á Wyoming-svæðinu áður en Evrópumenn komu til sögunnar voru aðallega shoshone, crow, cheyenne og arapaho. Árið 1803 eignuðust BNA landið austan meginlandsskilanna við Louisiana-kaupin af Frökkum. Fyrsti hvíti maðurinn, sem fór um þetta svæði var John Colter, skinnaveiðimaður, sem ferðaðist upp með Bighorn-ánni árið 1807. árið 1811 fór leiðangur skinnakaupmanna um svæðið undir stjórn Wilson Price Hunt. Næsta ár fóru nokkrir meðlimir þessa leiðangurs aftur á þessar slóðir og fóru líklega um Suðurskarðið í fjöllunum.Indíánarnir, sem bjuggu á Wyoming-svæðinu áður en Evrópumenn komu til sögunnar voru aðallega shoshone, crow, cheyenne og arapaho. Árið 1803 eignuðust BNA landið austan meginlandsskilanna við Louisiana-kaupin af Frökkum. Fyrsti hvíti maðurinn, sem fór um þetta svæði var John Colter, skinnaveiðimaður, sem ferðaðist upp með Bighorn-ánni árið 1807.
